Ayat tunggal ialah ayat ayat yang mempunyai satu subjek dan satu predikat. Ayat ini terdiri daripada:
Baca: Contoh dan Jenis-jenis Ayat Majmuk: Gabungan & Pancangan
1.Ayat penyata, contohnya:
- Kain sutera ini dari Terengganu.
- Mereka mengutip derma.
2.Ayat tanya, contohnya:
- Kain sutera ini dari Terengganu?
- Mereka mengutip derma?
3.Ayat seruan, contohnya:
- Hai, nama saya Gopal!
- Aduh, kaki saya sakit!
4.Ayat perintah, contohnya:
- Jangan berbuat bising.
- Silakanlah menjamu selera.
- Contoh Karangan: Cara Untuk Menggalakkan Amalan Membaca Dalam Kalangan Rakyat?
- Karangan: Kepentingan Menjaga Hutan
- Laporan Lawatan Sambil Belajar ke Institut Terjemahan Bahasa Malaysia, Kuala Lumpur
- Contoh Karangan: Langkah Untuk Memupuk dan Meningkatkan Semangat Kejiranan
- Contoh Karangan: Kebaikan dan Kesan Positif Televisyen Terhadap Masyarakat
Ayat tunggal boleh terbina dalam susunan biasa dan susunan songsong.
Ayat tunggal dalam susunan biasa ialah yang subjeknya di depan dan predikatnya di belakang, contohnya:
Contoh 1:
| Subjek | Predikat |
| Bapa saya | guru. |
| Beliau | mengajar sejarah |
| Kad ucapan ini | daripada suzana. |
| Lukisan itu | cantik sungguh. |
| Kakak | sudah pergi? |
| Pemuda itu | siapa? |
Contoh 2:
| Jenis ayat tunggal | Subjek | Predikat |
| Ayat penyata | Murid-murid | sedang mengulang kaji pelajaran. |
| Ayat tanya | Surat ini | daripada siapa? |
| Ayat perintah | Sila hantar buku kerja | petang ini. |
| Ayat seruan | Wah, enak sungguh | buah durian ini! |
Ayat tunggal dalam susunan songsang pula ialah yang predikatnya di depan dan subjeknya di belakang, contohnya:
Contoh 1:
| Predikat | Subjek |
| Gurulah | bapa saya. |
| Mengajarkan Sejarah | beliau. |
| Daripada Suzana | kad ucapan ini. |
| Cantik sungguh | lukisan itu. |
| Sudah pergikah | kakak? |
| siapakah | pemuda itu? |
Contoh 2:
| Predikat | Subjek |
| Sedang mengulang kaji pelajaran | murid-murid. |
| Daripada siapa | surat ini? |
Contoh 3:
| Ayat susunan biasa | Ayat susunan sonsang |
| Mereka berbual-bual di kantin | Berbual-bual mereka di kantin. |
| Abang sulungku sedang tidur di serambi rumah | Sedang tidur abang sulungku di serambi rumah. |
Ayat yang bersusunan sonsang berlaku apabila predikat dipentingkan atau lebih ditekankan berbanding dengan subjek.
Ternyatalah bahawa ayat-ayat tunggal bersusunan biasa boleh ditukarkan kepada ayat-ayat tunggal bersusunan sonsang tanpa berubah maknanya.
Terdapat perbezaan antara ayat dasar dengan ayat tunggal seperti yang berikut.
| Ayat dasar | Ayat tunggal |
| Semua ayat dasar boleh menjadi ayat tunggal | Tidak semua ayat tunggal merupakan ayat dasar |
| Terdiri daripada ayat penyata dan/ atau ayat aktif | Terdiri daripada ayat penyata dan ayat-ayat jenis lain |
| Subjek mendahului predikat (tidak boleh disongsangkan) | Subjek mendahului predikat atau predikat mendahului subjek ( boleh disongsangkan) |